Waarom zonlicht cruciaal is voor een goede gezondheid

De meeste mensen vinden het heerlijk en kunnen niet wachten tot de zomer begint: Zonlicht. De mens heeft een aantal basisbehoeften, zoals: Voeding, water, zuurstof, slaap en affectie, maar zonlicht is een andere basisbehoefte die je minder vaak hoort. Een tekort aan zonlicht kan leiden tot een hoop problemen in de fysieke en mentale gezondheid. Alles hierover leer je hier.

Wat is zonlicht precies?

Zonlicht is, zoals de naam al zegt, het licht (energie) die uitgezonden wordt door de zon. Dit licht is onderdeel van het spectrum van elektromagnetische straling. Het bestaat het zichtbare licht, infrarood licht en ultraviolet licht. Het is een van de redenen dat leven mogelijk maakt op de aarde. Zonlicht is onder te verdelen tussen UV-a (95%) en UV-b straling (5%). UV-a straling komt dieper door de huid heen dan UV-b straling, maar UV-b straling is krachtiger. UV-b straling is de straling die aanmaak van vitamine D in het lichaam faciliteert.

Waarom is zonlicht belangrijk?

Zonlicht is een motor achter een groot deel van onze lichaamsprocessen, namelijk:

• Aanmaak van Vitamine D

  De UV-b straling van de zon zorgt voor aanmaak van Vitamine D in ons lichaam. Vitamine D is eigenlijk geen vitamine, maar een belangrijk hormoon in ons lichaam. Het reguleert een hoop processen en zorgt o.a. voor de opname van calcium en fosfaat. Het zorgt voor het in stand houden van het immuunsysteem. Naast aanmaak via de huid onder invloed van de zon, komt het voor in bepaalde vetrijke voeding, zoals: Vette vis (haring, zalm en makreel), vlees en eieren.

• Vermindering van stress

  Zonlicht verminderd het stresshormoon cortisol in ons lichaam, waardoor je minder ‘‘aan staat’’ en kunt ontspannen.

• Verbetering in gemoedstoestand

  Zonlicht maakt serotonine aan, dit is het hormoon dat zorgt voor een goede stemming en geluksgevoel.

• De motor voor het circadiaans ritme (dag-nacht)

  Onder invloed van zonlicht maakt ons brein hormonen en neurotransmitters aan die ervoor zorgen dat we overdag alert en energiek kunnen zijn en ‘s avonds weer kunnen ontspannen en slapen. Het maakt de neurotransmitter serotonine aan in het brein, dat belangrijk is voor onder andere onze gemoedstoestand en algehele stemming. Zodra de zon onder gaat verandert het lichtspectrum en maken we meer melatonine aan, een hormoon dat bij ontzettend veel processen betrokken is en de start is van onze slaapcyclus.

• Verbetering van het denkvermogen

  Het blauw licht uit zonlicht zorgt overdag voor een verbetering van cognitie en denkvermogen. Studies met MRI-onderzoek laten zien dat het planning, het maken van keuzes en bepaalde persoonlijke eigenschappen kan verbeteren.

• Het verhoogd libido

  De invloed van zonlicht heeft een effect op aanmaak van sekshormonen, zoals testosteron in mannen en oestrogeen in vrouwen.

• Het zorgt voor een gezonde genexpressie

  Blootstelling aan zonlicht zorgt voor een gezondere uitwerking van je genen. Genen zorgen voor het aanmaken van eiwitten en daardoor voor het ontstaan van ziekten, of juist niet. Of genen daadwerkelijk tot uiting komen (genexpressie) wordt bepaald door veel factoren, waaronder blootstelling aan zonlicht.

• Het kan je ogen beschermen

  Uit onderzoek blijkt dat het blootstellen van de ogen aan UV-B uit zonlicht wordt geassocieerd met vermindering op kans van bijziendheid.

• Het zorgt voor een langere levensverwachting

Zonlicht en Seizoenen

Het is geen verrassing dat de hoeveelheid zonuren en de sterkte van de zon verschilt per seizoen. Dit heeft een aantal implicaties voor onze mentale en fysieke gezondheid.

In de zomer, wanneer de zon ‘‘hoog staat’’ worden zonnestralen minder geabsorbeerd en weerkaatst door onze atmosfeer. We krijgen meer direct zonlicht en daarmee een hoog aantal UV-A en UV-B straling. In de winter, wanneer de zon ‘‘laag staat’’ moeten de zonnestralen door een ‘‘groter pakket’’ van atmosfeer heen en wordt er meer zonlicht geabsorbeerd en weerkaatst. Met name UV-B straling is in de winter minder.

Omdat we van nature in de herfst en winter aan minder (direct) zonlicht blootgesteld worden hebben veel mensen een laag vitamine D gehalte in het bloed. Dit kan leiden tot problemen in de gezondheid en een verminderde werking van het immuunsysteem. Van nature eten we meer vetrijke en vitamine D rijke producten in de winter (omdat er in de winter niet veel groeit in de natuur en we daardoor van oudsher meer dierlijke producten eten). Door onder huidige maatschappij hebben we echter 365 dagen per jaar toegang tot alle soorten voeding, waardoor mensen vaak een tekort aan vitamine D oplopen buiten de zomer om. Eet in de winter dus liever wat meer Vette vis, vlees en eieren. Lukt dit niet, dan kun je suppleren met vitamine D

Wat is te veel zon?

Uiteraard kun je ook te veel zon op je huid krijgen, dit is iets wat we allemaal wel kennen. Je gaat naar het strand op een warme zomerdag en vergeet je in te smeren. Aan het einde van de dag ben je flink verbrand, heb je hoofdpijn en ben je misschien zelfs duizelig. Duidelijk een teken dat je veel te lang in de zon bent geweest. Over het algemeen hoef je zonuren niet te gaan timen. Buiten de zomer om is de zon vaak niet zo sterk in Nederland dat je te lang in de zon kunt zitten. Laat in de zomer je gezonde verstand spreken. Check regelmatig je huid op verbranding en drink voldoende water. Mocht je verbranden, ga uit de zon.

Wat jij kunt doen

• Ga regelmatig de zon in, met name ‘s ochtends en ‘s avonds.

• Bedek jezelf niet volledig met kleding, stel de huid bloot aan de zon.

• Ga meer naar buiten in de herst en wintermaanden.

• Eet meer voeding dat rijk is aan vitamine D in de winter, zoals vette vis (haring, zalm en makreel), vlees en eieren. Lukt het niet om op die manier voldoende vitamine D binnen te krijgen, neem dan een vitamine D supplement.

• Draag niet altijd een zonnebril, met name ‘s ochtends en ‘s avonds. Zonlicht dat de ogen bereikt zorgt voor een goed bioritme.

• Ga in de zomer uit de zon, voordat je verbrand.

Woon jij in een omgeving met veel lichtvervuiling (bijv. straatlicht), dan kun je kiezen om een Wake-Up Light te gebruiken voor het slapen gaan en als wekker. Dit zorgt voor een meer natuurlijke belichting die zich aanpast (wit, oranje en rood licht) naar de avond of ochtend. Ook is het een natuurlijke manier van wakker worden (in plaats van een wekker).